Kategori: Makaleler

Zade Kime Denir? Soyluluğun, Zarafetin ve Kültürel Derinliğin Hikâyesi Bazı kelimeler vardır ki, ağzınızdan çıktığında sanki geçmişin zarafetini bugüne taşır. “Zade” de işte onlardan biridir. Çocukken televizyon dizilerinde “Mehmet Zade Bey” gibi isimler duyduğumda hep merak ederdim: Kim bu ‘zade’? Neden bu kadar asil duyuluyor? Bugün o merakı biraz tarih, biraz dilbilim ve biraz da hikâyeyle harmanlayarak paylaşmak istiyorum. Çünkü “zade” kelimesi sadece bir unvan değil, aynı zamanda bir kültürün inceliğini anlatan küçük ama anlamlı bir işarettir. Etimolojik Köken: “Zade” Nereden Geliyor? “Zade” kelimesi Farsça kökenlidir ve “oğul”, “soyundan gelen”, “nesil” anlamına gelir. Farsça “zād” (زاد) kökünden türetilmiştir; bu kök…

Güç, Ahlak ve Toplum: Her Günahkâr Fâsık mıdır? Bir siyaset bilimci olarak beni her zaman büyüleyen şey, ahlak ile iktidar arasındaki ince çizgidir. Toplumlar, düzenlerini korumak için yalnızca yasalarla değil, aynı zamanda ahlaki kodlarla da yönetilir. Bu yüzden “günah” kavramı sadece dini bir mesele değildir; siyasal bir araçtır. Peki, her günahkâr fâsık mıdır? Başka bir deyişle, her ahlaki sapma aynı zamanda toplumsal düzenin bozulması mıdır? Bu sorunun cevabı, birey ile iktidar arasındaki görünmez sözleşmede gizlidir. 1. Fısk ve Günahın Siyasal Yüzü İslam siyaset düşüncesinde “fâsık”, sadece günah işleyen kişi değildir; aynı zamanda adaletin ve güvenin dışına çıkan bireydir. Bu nedenle…

Remini Uygulaması Ücretli mi? Farklı Bakış Açılarıyla Bir Dijital Tartışma Bir fotoğraf düşünün: yıllar önce çekilmiş, biraz bulanık, belki de tek hatırası o karede saklı. Şimdi o fotoğrafı bir uygulamaya yüklüyorsunuz ve saniyeler içinde sanki dün çekilmiş gibi netleşiyor. İşte bu, Remini’nin büyüsü! Ama hemen akla gelen soru şu: “Remini uygulaması ücretli mi?” Gelin, bu soruya sadece “evet” ya da “hayır” demekle kalmayalım; farklı bakış açılarından, biraz mizahla, biraz analizle konuşalım. — Remini Nedir ve Neden Bu Kadar Popüler Oldu? Remini, yapay zekâ destekli fotoğraf netleştirme ve çözünürlük artırma uygulamasıdır. Eski, düşük kaliteli, pikselli fotoğrafları saniyeler içinde HD kalitesine getirir.…

“Motor harareti arıza değil, çoğu zaman ihmalin ve yanlış kararların manifestosudur.” Motor Nasıl Hararet Yapar? Rahatsız Edici Gerçeklerle Yüzleşelim Tartışmayı açıyorum: Hararet, “kader” değildir. Modern motorlar, ısıyı yönetmek için sensörler, termostatlar, fanlar, basınç valfleri ve yazılım stratejileriyle donatılmıştır. Yine de yaz rampasında, şehir içi sıkışmada, uzun soluklu tırmanışta ya da yanlış modifikasyonlardan sonra ısı ibresi tırmanır. Neden? Çünkü soğutma döngüsünün zayıf halkaları ihmalle birleştiğinde sistem çöker. Bu yazı, hoşunuza gitmeyebilecek şu gerçeği irdeliyor: Hararetin kökü, çoğu kez kullanıcı alışkanlıkları ve bakım kültürüdür. Hararetin Anatomisi: Isı Nereden Birikir? Yakıtın büyük kısmı ısıya dönüşür; motorun görevi bu ısıyı üretken işe çevirirken fazlasını…

Işığa Dönük Bir Tarih: “Güneş Çiçeği”nin Anlamı Üzerine Tarihçi için her sembol, bir çağın ruhunu anlamak için açılan bir penceredir. “Güneş çiçeği” de bu pencerelerden biridir: yüzyıllar boyunca hem doğanın hem insanın ışığa yönelişini anlatan bir metafor. Bir tarihçi olarak, geçmişe bakarken bu çiçeğin hikâyesinde yalnızca botanik bir güzellik değil, medeniyetlerin umut arayışını, kültürlerin anlam üretme biçimlerini ve toplumların dönüşüm hikâyesini görüyorum. Çünkü güneş çiçeği, insanın karanlıktan aydınlığa olan kadim yolculuğunun sessiz tanığıdır. Güneş Çiçeğinin Kökeni: Yeni Dünya’dan Eski Dünya’ya Uzanan Bir Hikâye Güneş çiçeği, yani Helianthus annuus, köken olarak Amerika kıtasına aittir. Aztekler ve İnkalar için bu bitki, yalnızca…

Üstün Güç Ne Demek? Eğitimin ve Öğrenmenin Dönüştürücü Kudreti Üzerine Giriş: Öğrenmenin Sessiz Gücü Bir öğretmen olarak her sabah sınıfa adım attığınızda, görünmeyen bir enerji sizi karşılar: merakın gücü. Öğrenme, insanın kendi potansiyelini fark ettiği en insani eylemdir. Bu yüzden üstün güç denildiğinde aklımıza yalnızca fiziksel ya da doğaüstü yetenekler değil, öğrenme yoluyla gelişen zihinsel ve duygusal güçler de gelmelidir. Eğitim, insana “nasıl düşünülür”ü öğretir; bu da bir anlamda üstün bir güçtür — çünkü düşünen, sorgulayan, öğrenen birey dünyayı dönüştürme kapasitesine sahiptir. Üstün Güç Kavramının Pedagojik Yorumu Üstün güç kavramı çoğu zaman popüler kültürde doğaüstü kahramanlarla anılsa da, pedagojik açıdan…

Ön Görünüş Hangi Düzleme Çizilir? Antropolojik Bir Perspektif Bir antropolog olarak, kültürlerin çeşitliliğini gözlemlemek kadar, insanın dünyayı algılama biçimini anlamak da büyüleyici bir serüvendir. Her toplum, çevresini bir düzlemde temsil etme ihtiyacı duymuştur; mağara duvarlarına kazınan figürlerden, modern mühendislik çizimlerine kadar uzanan bu süreç, yalnızca teknik bir beceri değil, aynı zamanda kültürel bir ifadedir. Bu yazıda, “Ön görünüş hangi düzleme çizilir?” sorusunu yalnızca bir teknik tanım olarak değil, bir kültürel metafor olarak da ele alacağız. Çünkü bir nesnenin önünü görmek, aslında bir toplumun kendini nasıl temsil ettiğini anlamaktır. — Teknik Tanım: Ön Görünüşün Düzlemi Mühendislik ve teknik çizim dünyasında ön…

Teknik Resimde 3 Görünüş Nedir? Felsefi Bir Bakış Bir Filozofun Başlangıcı: Görmenin Sınırları Üzerine Bir filozof için görmek, sadece bakmak değildir; anlamaktır. “Teknik resimde 3 görünüş” ifadesi, ilk bakışta bir mühendislik terimi gibi görünür. Ancak bu kavram, insanın dünyayı algılama biçimini anlatan derin bir felsefi semboldür. Bir nesnenin üç görünüşle —ön, yan ve üst— temsil edilmesi, aslında gerçekliğin çok boyutlu doğasına yapılan bir göndermedir. Çünkü hiçbir şey, tek bir bakış açısından bütünüyle kavranamaz. Epistemoloji (bilgi felsefesi), ontoloji (varlık felsefesi) ve etik (değer felsefesi) perspektiflerinden bakıldığında, teknik resimdeki 3 görünüş sistemi, sadece bir çizim yöntemi değil; aynı zamanda insanın bilgiye, varlığa…

Dünyaya farklı açılardan bakmayı seven biri olarak, bazen küçük bir yerin hikâyesi bile bize hem yerel hem küresel ölçekte çok şey anlatır. Hanönü de bunlardan biri. “Hanönü ilçe mi?” diye sorulduğunda, aslında yalnızca bir idari soruya değil, bir kimlik meselesine de dokunuyoruz. Çünkü yerellik, modern dünyada kaybolan bir aidiyet duygusunu hatırlatır. Hanönü İlçe mi? Tarihsel ve İdari Bir Bakış Hanönü, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde, Kastamonu iline bağlı bir ilçedir. Ancak bu cümlenin ardında çok daha derin bir hikâye saklıdır. 1990 yılına kadar Taşköprü’ye bağlı bir bucakken, 1990’da çıkarılan kanunla ilçe statüsüne kavuşmuştur. Bu değişim, yalnızca bir idari düzenleme değil; aynı zamanda…

Gizli Sekme Kim Görebilir? Dijital Mahremiyet ve Eğitim Perspektifi Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü ve Dijital Mahremiyet Bir eğitimci olarak, öğrencilerime sürekli olarak şunu hatırlatırım: Öğrenme yalnızca bilgi edinmekten ibaret değildir, aynı zamanda kendini keşfetmek ve dünyayı anlamaktır. Eğitim, bir bireyi sadece akademik olarak değil, aynı zamanda kişisel ve toplumsal açıdan da dönüştüren bir süreçtir. Bu süreç, bazen teknolojiyi de içine alarak yeni soruları ve sorgulamalar doğurur. Dijital dünyada mahremiyet, güvenlik ve anonimlik gibi kavramlar da bu dönüşümün bir parçası haline gelmiştir. Peki, “Gizli Sekme” gibi dijital araçları kullanırken, bu araçlar gerçekten kimler tarafından görülebilir? Bu soruyu anlamak, sadece dijital mahremiyeti koruma…